ن
سید علی خامنهای در سال ۱۳۱۸ در مشهد به دنیا آمدهاست.[۲۷][۲۸] در شناسنامه، تاریخ تولد وی ۲۴ تیرماه ۱۳۱۸ ثبت شدهاست که با ۱۶ژوئیهٔ ۱۹۳۹ برابر است، اما خود وی، تاریخ صحیح زادروز را ۲۹ فروردین ماه آن سال میداند.[۲۹][۳۰]
در دوران نوجوانی
خانواده
جد بزرگ وی سید محمد حسینی تفرشی از سلسله سادات افطسی است. شجره وی به سلطان سید احمد میرسد که با پنج واسطه از اخلاف امام سجاد پیشوای چهارم شیعیان است.[۳۱]عموی وی سید محمد خامنهای از طرفداران جنبش مشروطه در ایران بوده است.[۳۲]
پدر سید علی خامنهای، سید جواد و پدربزرگ پدریش سید حسین خامنهای از روحانیان آذری مقیم نجف بودند و نیایش اهل تفرش که به آذربایجان هجرت کردهبود.[۳۳][۳۴] سید حسین خامنه در شمار فقها و مدرسان برجسته حوزه علمیه نجف به شمار میآمده است. سید حسین همچنین از مدرسان مدرسه علمیه طالبیه تبریز بوده است و امامت مسجد جامع آن شهر را نیز به عهده داشته است.[۳۵]پدر وی سید جواد خامنهای زاده نجف است. وی در کودکی از نجف به تبریز آمده است. پس از به پایان رساندن دروس مقدماتی حوزه، راهی مشهد میشود وی پس از هجرت علمی به نجف، در بازگشت به ایران در مشهد اقامت میگزیند و در کنار تدریس، به عنوان امام جماعت مسجد صدیقیهای بازار مشهد فعالیت میکند. وی امام جماعت مسجد گوهر شاد نیز بود.[۳۶]
مادرش خدیجه میردامادی[۳۷] که متولد سال ۱۲۹۱ بود در سال ۱۳۶۸، تنها دو ماه بعد از شروع رهبری او درگذشت. وی دربارهٔ مادرش چنین گفتهاست: «مادرم خانمی بود بسیار فهمیده، باسواد، کتابخوان، دارای ذوق شعری و هنری، حافظشناس –البته نه به معنای علمی، بلکه به معنای مأنوس بودن با دیوان حافظ–، با قرآن کاملاً آشنا بود».[۳۸] او دختر هاشم میردامادی بود که اصالتاً اصفهانی و مقیم مشهد بود. سید هاشم نجفی میردامادی از مفسدان قرآن و امام جماعت مسجد گوهر شاد بوده است که در زمان رضاخان به علت اعتراض به کشتار ناجوانمردانه مردم به سمنان تبعید میشود.[۳۹]به گفته دایرةالمعارف اسلامی سلسله نسب آیت الله سید علی خامنهای از سوی مادر به امام جعفر صادق پیشوای ششم شیعیان میرسد.[۴۰] بنابر گفته برخی منابع، پدر بزرگ مادری رهبر ایران، زاده و بزرگشدهٔ نجف و دانشآموختهٔ حوزهٔ علمیهٔ نجف و نیز از سادات میردامادی اصفهانی و مشخصاً نجفآبادی بود. او حدوداً در ۴۰ سالگی به ایران مهاجرت کرد و در مشهد به تبلیغات مذهبی و تحصیل و تدریس و نوشتن کتابهای اسلامی مشغول بود. او در زمان کشف حجاب در حکومت رضاشاه در مسجد گوهرشاد مشهد مبارزاتی کرد و پس از مخالفت با این طرح به سمنان تبعید شد و در مسجد جامع گوهرشاد سالیان بسیار امام جماعت بود و تفسیر قرآن میکرد و کتاب تفسیر قرآن خلاصةالبیان را نوشت.[۴۱] شوهر عمهاش شیخ محمد خیابانی بود.[۴۲]
